Блекаут

30 March 2007

Why can't we all get along? :-) во заедницата на слободен софтвер

Проектот Флосполс (FLOSSpols) има извештај за родовите односи во заедницата на слободниот софтвер, што исто така обработува некои карактеристики на супкултурата. Визави апропо, на стр. 6 од извештајот „D16 - Gender: Integrated Report of Findings“ (ПДФ) вели:
Inflammatory talk and aggressive posturing (‘flaming’) is accepted within many F/LOSS projects as a key means of developing reputation. Whereas more established F/LOSS members engage less in ‘flame wars’, people still establishing their reputation often use them as a platform to make themselves visible.
Или во превод: „goes with the territory“. Извештајот е ептен интересен, го препорачувам - во него има и препораки за зголемување на бројот на жени во заедницата на слободен софтвер, кој моментално не надминува неколку проценти, дури и според најоптимистичките проценки.

27 March 2007

Одговор на ситењето на Новица

Новица од Слободен софтвер Македонија ме прозвал дека наводно не го практикувам тоа што го проповедам, односно дека некои членови на неговата НВО добиле пораки од мејлинг листа на Метаморфозис без тоа да го побараат. Неколку факти:
  • На таа мејлинг листа „на времето“ (далечната 2005 година) беа вклучени адреси на луѓето кои се занимаваа со заеднички активности поврзани со преведувачки маратони, изработка на несудениот софтвер за речник и сл. Тогаш за тоа немаше проблем. Се случува да се подзаборави, па да изгледа ново.

  • Мејлинг-листата во меѓувреме беше неактивна и никој од Метаморфозис не ја употребувал.

  • Интернет-провајдерот каде што е хостирана мејлинг-листата баш денес инсталира/реконфигурира нови системи за е-пошта, што е веројатно причината за реактивација на листата - со автоматска порака.
Во секој случај, ќе проверам во што е работата, следејќи ги принципите за приватност што бездруго ги препорачувам. Stay tuned.

Класични технофобни научнофантастични филмови

Постер за Терминатор (1984)
Уметноста е одраз, но и поттикнувач и зацврстувач на општествени ставови. Сè поширокото користење на персоналните компјутери и системите за компјутерски игри кон крајот на дваесеттиот век беше следено и со појава на голем број технофобни филмови кои доживуваа голема популарност. Во сите нив технологиите се прикажуваа со некоја скриена или отворена маана која доведува до опасност и дехуманизација. Исклучок е технологијата на огнено оружје, која функционира беспрекорно, а прикажаното насилство го дополнува чувството на страв на потсвесно ниво.

Осмиот патник (Alien , 1979, 1986, 1992) – тоа што ќе развиеме разновнидна висока технологија за истражување на вселената само ќе им овозможи на некои гадни чудовишта да нè изедат.

Лудиот макс (Mad Max, 1979, 1981, 1985) – иднината ни носи распад на општеството, насилство и нуклеарен холокауст. А тоа е само почеток на страданието.

Истребувачот (Blade Runner, 1982) – исклучително способните, човеколики роботи ќе се претворат во убијци ако нешто не им е по кеиф, на пример, тоа што имаат „фабрички“ ограничен рок на траење.

Воени игри (WarGames, 1983) - тинејџери + компјутери = крај на цивилизацијата каква што ја познаваме.

Терминатор (The Terminator, 1984, 1991, 2003) – компјутерите се лоши, роботите се немилосрдни незапирливи убијци, нуклеарната технологија е пропаст. Бегај! Бегај!

Електрични сништа (Electric Dreams, 1984) – домашниот компјутер има улога на демон кој се обидува да доминира со животот на својот сопственик.

Робот-полицаец (RoboCop, 1987) – дури и најхуманиот човек може да се претвори во машина, по што нема враќање назад.

Акира (Akira, 1988) – Лудиот Макс на стероиди со додавка на адолесцентна анксиозност.

Косачот (The Lawnmover Man, 1992) – користењето на виртуелната реалност доведува до лудило, страв и ужас.

Ѕвездени патеки: првиот контакт (StarTrek: First Contact, 1996) припадниците на цивилацијата Борг претерале во поврзувањето со компјутерите. Сега сакаат и нам да ни го наметнат тоа или да не уништат, сеедно.

Матрицата (The Matrix, 1999, 2003) – компјутерите не само што ќе нè поробат и искористуваат до максимум, така ќе нè суредат што на мнозинството ќе ни биде кеиф што е така. Само Бог може да нè спаси.

Шестиот ден (The 6th Day, 2000) – како и во повеќето научнофантастични филмови со Шварценегер, црно ни се пишува во иднината. Овој пат виновник е генетиката.

Јас, робот (I, Robot, 2004) – технофобна антитеза на законите на Асимов (насловот е ист како неговиот најпознат расказ), наспроти Двестогодишникот (Bicentennial Man, 1999) кој ја следи оригинална приказна за робот кој се хуманизира и се бори за своите човекови права.

На англиски: Classic Technophobic SF Movies

26 March 2007

Кој се плаши од компјутерот лош?!

Технофобијата - пречка за развојот на Македонија

Филип Стојановски

Во последните неколку години во македонските медиуми често се обработува темата „зависност од Интернет“, заедно со целата стигма што таа „наркоманска“ терминологија ја носи со себе, а веќе е клише дека во медиумите предност имаат негативни, сензационалистички содржини од типот „заканата од хакери“ и „криза на моралот поради користење нови технологии од страна на младите“, „компјутерите ги згрбавија децата“, додека темата „како до поголема информатичка писменост за сите“ е најчесто занемарена.

Притоа како авторитети се претставуваат психолози што во практиката не ги познаваат доволно новите технологии, ниту се занимаваат со случаи поврзани со нив, а си дозволуваат паушални изјави како „Интернет колку е добар толку е и лош“, наместо да поттикнуваат анализа преку критичко размислување и емпириско истражување на проблемите. Би требало да произлезе некое навистина огромно зло за да се „урамнотежи“ оваа генерализација со сите полезни работи што произлегуваат од употребата на Интернет.

Во денешно време изгледа апсурдно да се дига паника за новите технологии за стекнување и ширење знаење, кои станале дел од нашите животи во последните пет века: „зависност од печатени книги на народен јазик“, „библија што не е на латински = морален распад“, „користењето телескоп противречи на познатите вистини, да се забрани“ итн. Секако и санкциите од страна на „старото“ се во многу поблага форма од горење на клада, но таквиот начин на размислување влијае на уназадување на целото наше општество.

На Запад ништо ново...


Постоењето на технофобни тенденции не е ништо ново и често се повторува низ историјата. Веројатно и откритието на огнот во почетокот било отфрлано од некои, кои сметале дека само живото месо е вистинска храна, а печеното опасна новотарија. Во почетокот на деветнаесеттиот век, отпорот кон индустриската револуција во Британија имал две драматични форми.

Кај сиромасите, особено кај отпуштените работници поради тоа што машините овозможувале поголема ефикасност по пониска цена, овој отпор имал форма на насилните „лудистички“ нереди, наречени според името на водачот Нед Луд. Отпуштените работници ги напаѓале фабриките и ги кршеле машините. Ова движење не нудело излез од ситуацијата, ниту разумни решенија како да се задоволат потребите на населението само со мануфактура. Било задушено во крв. Интензитетот на неговиот бес и фрустрации оставил психолошки печат и биле предвесник на насилните националистички и идеолошки револуции низ цела Европа во подоцнежните децении.


Богатиот и образован слој на тоа време, пак, се свртел кон воспевање на природата, го измислил туризмот и го зачнал романтизмот. Романтизмот исто така го поттикнал и развојот на национализмите, а с
е уште има огромно влијание врз културните производи како филмот и телевизиските серии. На пример, Толкиновиот „Господар на прстените“ е типично романтичарско дело, во кое се идеализира „природниот“ селски начин на живот наспроти индустријализацијата. Ваквите дела често ја пропагираат употребата на сила како единствено средство за решавање конфликти, стереотипизацијата, потребата од силни водачи наспроти демократија, како и размислувањето во категории црно-бело.

Како магија

Не можејќи реално да го спречат напредокот на науката и технологијата, кој е вткаен во ткивото на денешната цивилизација, луѓето со технофобни тенденции најчесто ги изживуваат на своја лична штета, ускратувајќи си ги можностите што ги уживаат технофилите. Тие имаат заеднички особини со застапниците на различните политички идеологии што ги прегазило времето, особено во поглед на тоа што често не се свесни за својата состојба, а истовремено шират дефетизам и нихилизам. Прашањето е како да им се помогне да ја надминат таа состојба.

Причина за отпорот кон новите технологии често е непознавањето на начинот на нивната работа и последиците од примената. Технофобијата често се јавува во поблаги форми, при што луѓето што се нејзини жртви не искажуваат отворено спротивставување, но сепак преку своите дела искажуваат одбивност и неприфаќање. Неразбирањето често се манифестира со припишување магични својства на компјутерите, на кои од страна се гледа како на семоќни алатки, еден вид „духови од ламба“, кои сами од себе ја завршуваат зададената задача, без никаков напор за нарачателот.

Ова е во согласност со согледувањето на Артур Кларк дека „секоја доволно напредна технологија не може да се разликува од магија“ за оние што не ја познаваат. Ова мислење се дополнува и од страна на производите на популарна култура. Во филмовите, компјутерџиите најчесто се претставени како волшебници, кои со едно стискање на копчето ги добиваат сите информации за некој случај или личност.

Во реалноста, често се случува раководители на фирми што не се отворено технофобни да имаат нереални очекувања од информатичките технологии. На пример, при нарачување на веб-сајт, најчесто не планираат ресурси за негово одржување, особено не земајќи предвид дека за веб-сајтот да биде „жив“ не е потребно да се постави анимација што ќе мрда, туку дека треба да се алоцираат луѓе што постојано ќе го ажурираат со нови информации. Тоа е одраз на честиот став дека штом веб-сајтот е изработен и објавен на Интернет, тој потоа сам си брка работа.

Донекаде ова е резултат и на тоа како корисниците се воведуваат и иницијално им се претставуваат новите технологии. Честа метафора што се користи во информатиката е метафората на канцеларија - компјутерскиот интерфејс има изглед на канцелариска маса, записите се оставаат во папки што се чуваат во регистри и слично.

Според сајбер-гуруто Марсел Марс, ваквиот пристап доведува до создавање „култура на глупави корисници“. Авторите на софтвер не искажуваат доверба во своите корисници, туку им овозможуваат само минимум од можностите што им се достапни. За жал, голем број корисници остануваат на тоа ниво.

Илустративен пример е тоа што најпознатата серија прирачници за почетници во САД се наречени буквално „за глупави“ (For Dummies), користејќи иронија свртена кон самите себе како средство за привлекување на муштериите со мала самодоверба.

Излез од ваквата состојба е овозможување на корисниците да дознаат повеќе, преку укажување дека компјутерот не е само скапо средство за работа, туку и алатка што може да помогне при другите аспекти на секојдневниот живот. На пример, единствена шанса да видат компјутер за повеќето македонски пензионери е кога одат во банка - и тоа само оддалеку, обвиен со превез на мистерија зад шалтерот.

Кај помладите, огромна улога во тоа имаат компјутерските игри, кои ги поттикнуваат да ги користат машините на нови начини, надминувајќи го природниот страв дека нешто може да расипат. Еден елемент од компјутерските игри, тоа дека и ако се загуби, може повторно, од почеток или од некоја претходно снимена позиција, да се обиде да се реши поставениот проблем, е особено полезен во оваа смисла.

Марс исто така смета дека новиот, Веб-два-нула, пристап кон Интернет, кој подразбира активно учество на корисниците во обезбедување смисла на содржините, е начин за надминување на културата на глупави корисници. Во ова особено важна улога имаат блогерите и другите видови самостојни издавачи и автори што дејствуваат надвор од медиумскиот естаблишмент.

Бегство од реалноста?

Наспроти широкораширените мислења дека компјутерските игри и честото користење Интернет доведуваат до отуѓување на децата и слично, тие всушност служат како најдобра подготовка за животот во 21 век.

Технофобијата во Македонија води кон бегство од реалноста на современиот свет и глобалната економија, бегство во идеализираната идила на руралното минато во кое немало потреба за дополнително образование по задолжителното основно училиште, кое можело да се помине и само формално.

Иако ниското образовно ниво, па дури и празноверието имаат голема кочничарска улога, технофобни ставови во Македонија се присутни и кај луѓе со високи академски титули. Индикатор за тоа е ниското присуство на македонската наука и образование на Интернет, оти голем број еминентни институции, наспроти техничките можности, не го користат неговиот потенцијал.

За подобрување на состојбите од голема важност се постапките на јавните личности, особено на политичарите, кои би требало што почесто, јасно и гласно, да го промовираат позитивниот став кон употребата на новите технологии. Македонија можеби некогаш и ќе има можност да стане земјоделски рај за извоз на здрава храна, со што ќе се задоволат идеалите на голем дел од гласачите со рурални корени. Арно ама, во моментов е исклучително потребно нејзините водачи и граѓани и реално да ги прифатат информатиката и другите нови технологии како средство за поефикасно работење, што ќе доведе и до подобрување на нивните можности и животни услови.

Современиот свет користи Интернет и новите информатички технологии како основа за развојот и подобрување на условите за живот, а доживотното учење се подразбира како интегрален дел од модерниот живот. Никој од „младите“ не се родил учен, со тастатура в рака, ниту пак ги „преснимил“ вештините со копирање од диск, како во „Матрицата“. И тие секојдневно се соочуваат со предизвикот на новото, а успеваат во неговото решавање затоа што го прифаќаат фактот дека за да се постигне успех, мора да се вложи во знаење. А откако ќе направи првиот чекор, потоа се станува полесно - како игра, а не како робија.


Написов е првпат објавен во Неделно Време, 25.03.2007.

18 March 2007

Жива историја

Концептот на „жива историја“ (living history) опфаќа реконструирање на начинот на живот во минатото врз основа на археолошки докази. Два прилично добри сајтови на темава се:
  • Legio XX - имаат целосни упатства за тоа како и што да се прави за оваа образовна дејност - баш се со „отворен код“.
  • Legio XX Valeria - објаснуваат некои детали за правењето на шлемовите и другите предмети.

15 March 2007

е-Балкане евровизиски

Баш се прашувам како текстот на евровизиската песна на Каролина „Мојот свет“ ќе биде преведен на англиски. Како и во многу други случаи, не би било лошо некој роден говорител да го прегледа преводот пред да излезе во јавност.

Текстовите на претходните евровизијци за балканско уво звучеа океј, но на места невообичаено, па дури и шокантно за некој кому англискиот му е мајчин јазик. Она „make my day, go away“ на Мартин е супер рима, ама буквалниот „оди си“ не е израз што се користи за откачување никаде во реалниот живот на англиско говорно подрачје. А „I'm gonna give it to you" на Елена буквално значи „ќе ти дадам“ и тоа во највулгарната сексуална конотација на тинејџерски озборувања. А како преводот и обработката кои целосно го сменија контекстот на песната на Тоше е тема на посебна приказна.

Конкретно, она „душа балканска“ има сосем различно значење на Балканот и вон него. На Балканот е израз на космополитизам, со кој одреден балканец прифаќа дека има заеднички особини со околните народи (дека и тие се луѓе и имаат душа), наспроти националистичката и меѓуверската омраза, дека е дел од еден поширок културен контекст - на пример, признанието дека ајварот не е македонско/албанско/бугарско, туку балканско јадење.

Арно ама, Балкан и изразите поврзани со него, во западниот свет имаат многу негативна конотација. Не случајно Штуловиот универзитет е наречен Универзитет на Југоисточна Европа, а не Универзитет на Балканот. „Балканизација“ (balkanization) е нешто најлошо што може да му се случи на регион или земја - со векови е синоним за хаос, гнилеж и распаѓање и како таква е вгнездена во западниот дискурс. „Душа балканска“ на запад попрво ќе ја сватат како „душа варварска“ отколку „сентиментална душа посветена на заедничкото музичко наследство и пријателски културен натпревар меѓу народите“.

Сепак, не велам дека треба да се примени изразот „душа југоисточноевропска“. За крај, еден пример на песна со која се нагласуваат општочовечките вредности:
Мојот свет се вика информатика
нема вера ниту граница
мојот свет се осум бита
душа една гиковска
;-)

„Родени различни“ „паднал“

Во коментар на пост на темата, Рибаро откри дека веб-сајтот „Родени различни“ веќе не функционира. Интересна коинциденција, неколку дена откако го откривме. По сè изгледа им истекла претплатата.

13 March 2007

Природно си е природно - еволуција и сексуални ориентации

Рибаро обрнал внимание на рецензијата и самиот сајт „Родени различни“ (Born Different), кој ја застапува тезата дека „сексуалната ориентација е резултат на генетски фактори и хормонална активност во матката пред детето да се роди“.

Во дискусиите кај Рибаро има и линкови на тема различни сексуални ориентации кај животните - а во прилог на дискусијата што е природно, а што не. Таму сите се на англиски, па еве и еден на македонски „Природност и хомосексуалност“.

А што се однесува до еволутивната улога на нехетеросексуалците, за жал не можам да посочам конкретни анализи во моментов, но ми звучи логично дека кај видови од типот на приматите, кај кои бременоста и периодот на постнатална грижа траат релативно долго, да се развијат механизми некои од членовите на групата да не забременуваат, за да им помагаат на родилките во грижата за веќе родените деца.

Плус, заедниците на ловци-собирачи, односно номади, немаат голем интерес да бидат што поголеми (за разлика од земјоделците). Стилот на живот не е погоден да издржува многубројни семејства. Неандерталците на пример, применувале убиство на бебиња (infanticide) како средство за контрола на раѓањето, или спречување од глад да изумре цела заедница во текот на долгите зими...

12 March 2007

Kоа Мекдоналдс се осудил да тужи за клевета...

На „Гугл видео“ има цел документарен филм за случајот „Мек лајбел“, кога Мекдоналдс се обидел да го ограничи правото на слобода на изразување на двајца активисти кои делеле летки во кои ја обвинувале корпорацијата за разни неправилности. Случајот траел петнаесет години...


Веб–стрипови: нов ветар во старите едра

Десетина години по комерцијализацијата на Интернет, јасно е дека оваа дигитална технологија има обезбедено нов поттик на „деветтата уметност“ - стрипот. Особено за стрип-авторите од САД и од Европа што никогаш и не биле дел од старата и малку уморна индустрија на печатени стрипови.

Филип Стојановски

Слободата на изразување што ја дава користењето на Интернет ја имаат искористено буквално илјадници стрип-автори од светот, кои објавуваат првенствено на веб. Иако многумина од современите стрипаџии од естаблишментот имаат склопено некаков веб-сајт со работна биографија, таквите немаат голем одек, оти најчесто и не содржат цели стрипови. Објавувањето го попречуваат корпорациите што се носители на авторските права.

Наспроти тоа, успешните „нови“ девојки и момци објавуваат целосни графички новели во еден здив, или стрип-серијали што во мали залачиња ги ажурираат секојдневно или неколкупати неделно.

Претставниците на индустријата за стрип веќе неколку децении се наоѓаат во дефанзивна позиција. Првиот знак на криза дојде во 1980-тите, со зголемениот интерес на читателите за манга - јапонските стрипови кштоои по стилот и начинот на изразување се чинеа сосема нови и заканувачки. Оттогаш, во САД, издавачките гиганти како „Марвел“ и „ДЦ Комикс“ направија неколку успешни обиди за ревитализирање на жанрот на суперхерои, со издигање од нивото на приказни од детско кон возрасно, комбинирање на ликовите и соработка со сродните индустрии за филм, видеоигри и играчки врз основа на франшизи.

Во Европа, и француско-белгиската и италијанската школа прават обиди во тој правец, особено со воведување нови серијали по урнек на успешни остварувања од други медиуми. Сепак, на последниот фестивал во Ангулем издавачите се жалеле дека мангата веќе зазела над 60 отсто од нивниот домашен пазар. Едновремено, некои од цртачите на двата континента интензивно учат од јапонските, модификувајќи го стилот да одговара повеќе на генерациите читатели што почесто играат на конзола отколку што држат нешто хартиено в раце.

Дигитална алтернатива

Во основата на проблемите се, сепак, парите. Според стрип-авторот и теоретичар, Скот Меклауд, цената на просечно стрипче во САД е околу 3 долари, што е многу за нешто што се чита за најмногу дваесетина минути. Полуксузните изданија, како „графичките новели“ од англиското говорно подрачје, односно „стрип-албумите“ од француското - често со тврди корици, чинат неколку пати поскапо. Најголем дел од цената на хартиените стрипови отпаѓа на печатењето и дистрибуцијата.

Во книгата „Повторно откривање на стрипот“ (Reinventing Comics, 2000)
Скот Меклауд се залага за е-трговија за ревитализација на медиумот.


Објавувањето на стриповите на Интернет ја отвора можноста за директен контакт меѓу читателите и авторите, при што со е-трговија се елиминира голем дел од трошоците што ги наметнуваат посредниците. Тоа според Меклауд може да доведе до намалување на цената на стриповите по примерок, што би донело повеќе читатели, со истовремено зголемување на приходот на авторите.

Засега, постојат неколку методи за обезбедување одржливост за издавачите на веб-стрипови. Повеќето од нив се потпираат на поддршката на некој сервис за електронско плаќање како посредник во трансакциите. За жал, светските гиганти на ова поле, како „Пеј пал“ се уште не работат со банки од Македонија - кои со години не покренуваат никакви иницијативи да ја подобрат ситуацијата. Законската забрана за македонските граѓани да поседуваат сметки во странски банки дополнително ги комплицира работите. Оние македонски граѓани што сепак се решаваат да се зафатат со која било форма на е-трговија де факто преземаат ризик да бидат прогласени за криминалци.

Собирање донации - стрипот е објавен бесплатно, но посетителите се поканети да донираат преку некој сервис за електронско плаќање, при што првенствена намена на парите е плаќање на трошоците за одржување на сајтот (хостинг, проток).

Директна наплата за читање - ова бара покомплициран развој на веб-сајтот, со вградување елементи за е-трговија со кои се определува кој што смее да пристапи врз основа на наплатеното. При ваквите шеми главна улога игра можноста да се наплатат релативно мали суми - неколку десетици центи, кои се соодветни за добиеното, на пр. читање една епизода. Проблемот со ваквите наплати е во тоа што компаниите за картички како „Виза“ или „Мастер“ за секоја трансакција наплатуваат фиксна цена, која може да е поголема од нето-износот.

Затоа се развиваат системи за микронаплати, во кои нови компании преземаат улога на посредници и овозможуваат работа со ситни суми. Иако пред неколку години се полагаа големи надежи во ваквите системи, голем дел компании што почнаа со тој бизнис се покажаа неуспешни. Меѓу нив се истакнуваше „Битпас“, кој престана со работа во јануари 2007.

Користење на сервисите за печатење по нарачка - веб-сајтовите како „Кафе прес“ и „Лулу“ им овозможуваат на авторите на нивниот сервер да снимат материјали во дигитален формат, како слики и цели книги подготвени за печат. Читателите потоа може да нарачаат печатење на одреден производ, од маичка или шолја за кафе со ликовите од стрипот, цедиња или цели книги, кои сервисот им ги испорачува по пошта. Овие сервиси најчесто наплатуваат фиксна цена за трошоците на печатење, а авторот на делата ја определува маржата.

Заработка преку реклами - авторите може да заработат преку рекламирање на самиот веб-сајт, најчесто преку приклучување на рекламни мрежи од типот на „Гугл адсенс“. Ваквите мрежи на огласувачите им наплатуваат по клик, а за авторите претставува предизвик каде да ги сместат огласите на страниците со стрипови. Оти, витално за успехот е самата содржина на стрипот, односно сликичките што го сочинуваат да заземат што поголем дел од видното поле на посетителот. Пренападни огласи, особено оние со банери и анимации, не само што може да го свртат вниманието туку уште полошо, најчесто се покажуваат неефективни во привлекувањето посетители што носат пари.

Некои од овие сервиси нудат можност покрај електронско префрлање на заработувачката, истото да го направат и со чекови. Наплатата на вакви чекови во Македонија е можна, но одзема многу време додека да стигнат од САД. Нашите банки понекогаш трошат дополнително време оти откако ќе го добијат чекот, го испраќаат до некоја странска банка со која соработуваат за валидација и дури потоа ги исплатуваат парите. Целиот процес може да потрае и повеќе од месец и пол од испраќањето на чекот.

Синдикација - дозволување стриповите да се објават на веб на други сајтови за соодветна надомест, а тие сајтови се грижат за директната наплата, било со директни договори за огласување, наплаќање претплата, тоа што се дел од поголеми конгломерати па влечат пари од други извори и слично. На овој начин функционираат петте стрипа што излегуваат во различни денови на неделата во рамките на веб-магазинот „Салон“.

Тука секако спаѓа и прифаќањето понуди на издавачките за објавување во печатена форма, било во весници или во форма на збирки во кои се содржат одбрани или сите епизоди од определен временски период.

Индиректна заработка преку јакнење на брендот - некои стрип-автори, како авторот на „Синфест“ Татсуја Ишида или новинарот Тед Рал, свесно одбиваат да користат некои од подостапните горенаведени методи, концентрирајќи се на техничко усовршување и развој на производот. Доколку создадат лојална база на читатели и постигнат светски углед, пред нив потоа се отвораат сите можности, особено оние најпрофитабилните. Но за тоа се потребни голема посветеност и трпение, по можност во комбинација со прилив на постојан приход од друго место.

Квантитет, квалитет и ширење на границите на медиумот

Стриповите што во моментов се бесплатно достапни преку Интернет најчесто се разликуваат според квалитетот, пристапот, стилот, политичката ориентација, целната публика, нивото на голотија и употреба на безобразни изрази... Сепак, низ годините имаат развиено некои непишани правила кои ги следат мнозинството веб-стрипови. Како и стриповите на хартија, најчесто се поделени на страници или ремени. Секоја страница или ремен, која содржи неколку нацртани сликички, се третира како основна единица во рамките на своевидна галерија. Елементите од галеријата се поврзани меѓусебе со линкови: претходна, следна, најпрвата, најновата. Насловната или главната страница на еден веб-стрип најчесто ја покажува најсвежата содржина - последната страница или ремен.

Некои од стриповите на Интернет се репринт на старите и тековните новински стрипови. Тие најчесто се појавуваат на сајтови за синдикација, како што се „Кинг фиџрз“, „Комикс ком“ или „Гоу комикс“. На нив може да се најде „од игла до локомотива“: Калвин и Хобс, Гарфилд, Дунсбери, Брумхилда, Дик Трејси, Нинџа желки, Дилберт... но и некои изданија што воопшто не се стрипови, туку класични карикатури што се состојат од само една сликичка.

Причина за ова е што носителите на авторски права се трудат максимално да искешираат од договорите за лиценцирање што ги потпишуваат со веб-сајтовите што во почетокот, кога имаат великодушни инвеститори, не штедат пари да обезбедат нови содржини за кои сметаат дека ќе бидат интересни за нивната публика. Особено поради тоа што читањето стрипови често се поврзува со припадноста на „гик-културата“, односно, луѓето што ги прифаќаат новите технологии и ентузијазмот поврзан со нив како дел од својот живот и во Македонија често преспецијализирано ги нарекуваат „компјутерџии“.

Често многу поинтересни се новите автори и начините како ги решаваат тешкотиите во пренесувањето на своите пораки наспроти притисоците на времето и просторот. Некои користат едноставни, па и детски цртежи, клипарт или една иста поза со сменет текст за да раскажат целосни приказни.


Авангардните автори, како Скот Меклауд и Патрик Фарли, отвораат нови видици, рушејќи го ограничувањето на страницата како анахронизам поврзан со печатењето на хартија, користејќи го компјутерскиот монитор како прозорец низ кој се гледаат стрипови во форма на огромна таписерија и килим.

Написов е првпат објавен во Неделно Време“, 11.03.2007.

07 March 2007

Граѓаните го оценуваат uslugi.gov.mk

Како дел од проектот на ФИООМ Проценка на потенцијалот за добро владеење во Македонија, на веб-сајтот uslugi.gov.mk е поставена преку која граѓаните имаат можност да го дадат своето мислење за овој електронски сервис на Владата на РМ. Анкетата е поставена на веб-адресата www.uslugi.gov.mk/anketa.


Повеќе информации на сајтот на Метаморфозис.

И Србите биле фајромизирани - во 1911 година

Во написот за Србија, Енциклопедија Британика од 1911 вели:

SERVIA Srbiya, an inland kingdom of south-eastern Europe, situated in the north of the Balkan Peninsula.
...
The English-speaking races alone write this word with a v instead of a b, Servia for Serbia; a practice resented by the Serbs, as suggesting the derivation of their name from the Latin Servus. " a slave."