е-Балкане евровизиски

Баш се прашувам како текстот на евровизиската песна на Каролина „Мојот свет“ ќе биде преведен на англиски. Како и во многу други случаи, не би било лошо некој роден говорител да го прегледа преводот пред да излезе во јавност.

Текстовите на претходните евровизијци за балканско уво звучеа океј, но на места невообичаено, па дури и шокантно за некој кому англискиот му е мајчин јазик. Она „make my day, go away“ на Мартин е супер рима, ама буквалниот „оди си“ не е израз што се користи за откачување никаде во реалниот живот на англиско говорно подрачје. А „I'm gonna give it to you" на Елена буквално значи „ќе ти дадам“ и тоа во највулгарната сексуална конотација на тинејџерски озборувања. А како преводот и обработката кои целосно го сменија контекстот на песната на Тоше е тема на посебна приказна.

Конкретно, она „душа балканска“ има сосем различно значење на Балканот и вон него. На Балканот е израз на космополитизам, со кој одреден балканец прифаќа дека има заеднички особини со околните народи (дека и тие се луѓе и имаат душа), наспроти националистичката и меѓуверската омраза, дека е дел од еден поширок културен контекст - на пример, признанието дека ајварот не е македонско/албанско/бугарско, туку балканско јадење.

Арно ама, Балкан и изразите поврзани со него, во западниот свет имаат многу негативна конотација. Не случајно Штуловиот универзитет е наречен Универзитет на Југоисточна Европа, а не Универзитет на Балканот. „Балканизација“ (balkanization) е нешто најлошо што може да му се случи на регион или земја - со векови е синоним за хаос, гнилеж и распаѓање и како таква е вгнездена во западниот дискурс. „Душа балканска“ на запад попрво ќе ја сватат како „душа варварска“ отколку „сентиментална душа посветена на заедничкото музичко наследство и пријателски културен натпревар меѓу народите“.

Сепак, не велам дека треба да се примени изразот „душа југоисточноевропска“. За крај, еден пример на песна со која се нагласуваат општочовечките вредности:

Мојот свет се вика информатика
нема вера ниту граница
мојот свет се осум бита
душа една гиковска

;-)